Pardus'ta Java ve Eclipse

Java, Sun Microsystems mühendislerinden James Gosling tarafından geliştirilmeye başlanmış gerçek nesneye yönelik, platform bağımsız, yüksek performanslı, çok işlevli, yüksek seviye bir programlama dilidir. Bu yüzden Java’yı, bu dile yakışır şekilde, olabildiğince sade ve bir o kadar da açıklayıcı anlatmaya çalışacağım. Pardus’ta Compiler nasıl yüklenir; Java IDE’lerinden Eclipse nasıl kurulur, nasıl kullanılır sorularına bu yazıda cevap bulacaksınız.

Java’nın çalışma prensibi

Java alışılageldik programlar gibi çalışmaz. Yazmış olduğunuz Java kodu derlendikten sonra, Bytecode’a çevrilir. Bytecode daha sonra JRE (Java Runtime Environment - Java Çalışma Ortamı) tarafından sunulan JVM (Java Virtual Machine - Java Sanal Makinesi) ile, hangi bilgisayarda kullanıyorsanız o yapıya uygun hale dönüştürülüp çalıştırılır. İşte bu sayede Java’nın platform bağımsızlığı sağlanmış olur. Yani temelde yazdığınız kodlar, direkt olarak makinede değil. Makine üzerinde kurulu olan sanal bir makine (JVM) tarafından çalıştırılır. Java Çalıştırma Ortamı'na gereksinim duyarsınız. Bu nedenle her şeyin başında, JRE (Java Runtime Environment) yüklemenizi öneririm. İkinci aşamada kuracağımız J2EE içerisinde kendi JRE olmasına rağmen, tamamen bağımsız bir JRE kurmanız daha yerinde olacaktır. Çünkü test aşamalarında, standart bir JRE kullanmanız daha doğru sonuçlara neden oluyor.

JRE kurulumu

Pardus’ta 2008.2 sürümünü kurduğunuzda JRE (Java Runtime Environment) içinde beraber geliyor. Ama eğer yüklü değilse de kurulumu çok basit. Kurulu olup olmadığını veya kurulu ise hangi sürümü kurulu öğrenmek için konsolu açarak “java -version” yazın. Eğer karşınıza versiyon bilgileri gelmişse JRE kurulmuş demektir.
JRE’yi kurmak için ise konsolda yönetici (root) olup “pisi it sun-jre” yazın. Ya da paket yöneticisini açarak arama çubuğuna “java” yazın ve “sun-jre”yi yükleyin. Daha sonra güncellerseniz 126,4 MB’lık 1.6.0-p7 sürümüne yükseltilebilir. JRE’yi İnternet sitesinden kurmak için ise http://java.sun.com/javase/downloads/index.jsp adresine girin. Burada şu anda en güncel sürüm Java SE Runtime Environment (JRE) 6 Update 11 ile gösterilmektedir. Bu yazının yazılmasının üstüne yeni sürümler çıkmış olabilir, o yüzden yeni sürümü bulup “Download” seçeneğine tıklayın. Platform olarak “linux”u seçerek indirmeye başlayabilirsiniz. Kabuğu açarak ‘java -version’ yazın. Eğer karşınıza sürüm

Derleme

Derleyici kısaca herhangi bir editörle yazılan java kaynak kodlarını (yani .java uzantılı sınıfların yer aldığı dosyaları) java sanal makinesinin çalıştırabileceği bir tür makine dili(assembler) olan Bytecode’a dönüştürür. Bu dönüştürülen bytekod ise .class dosyaları içerisinde saklanır. Java kodunu derlemek için bir java derleyicisine ve java kütüphanelerine ihtiyacınız var. Şu anda iki derleyici yaygın olarak kullanılmaktadır. Bir tanesi Sun’ın SDK’si (Software Development Kit) ile birlikte gelen javac, diğeri ise IBM’in açık kodlu derleyicisi jikes. Jikes, çok hızlı derlemesi ile ünlü olsa da en son Java yazılımlarını derlemek için javac’e ihtiyaç duyulabilir. Ayrıca Linux altında derleme yapmak için GNU GPL lisansıyla geliştirilen açık kodlu Gnuj kullanılabilir. Derleyici ve kütüphanelerin (Java API) bulunduğu uygulamaya “J2SE SDK” adı verilmiştir.

JDK tipleri

Yukarıda dediğim gibi, eğer yazdığınız kodların çalışmasını istiyorsanız, aşağıdaki JDK’lardan (The Java SE Development Kit) birini yüklemek zorundasınız. Java desteklediği özelliklere göre SDK’larını (Software Development Kit) üçe ayırmıştır:

• J2ME (Java 2 Micro Edition): Mobil uygulamaları geliştirebileceğiniz bir ortam sunar. Kullanabileceğiniz fonksiyonlar ve özellikleri çalışacağı ortama göre (cep telefonu vb.) sınırlandırılmıştır.
• J2SE (Java 2 Standart Edition): Standart uygulamalar geliştirmek içindir.
• J2EE (Java 2 Enterprise Edition): Aklınıza gelebilecek hemen her şeyi kapsayan, çok katmanlı yapıda proje geliştirmenizi sağlamak için kullanılır. Servlet, JSP vb.

birçok şeyi kapsadığı gibi, J2SE’nin da her özelliğini kapsar. Kısacası en üst düzey bu oluyor.

J2SE’yi yüklemek

Pardus deposunda bulunan Java SDK türü, bu standart uygulamalar için olan J2SE(Java 2 Standart Edition)’dir. Depodaki 35.9 MB boyutundaki bu SDK’yı yüklemek çok basittir. Konsoldan root olduktan sonra “pisi it sun-jdk” yazarak ya da paket yöneticisinden arama çubuğuna “java” yazıp yeni paketler içinde bulup yükleyebilirsiniz. Yüklendiği zaman 91,5 MB’a yükselmektedir. Daha sonra güncelleme yaparak 1.6.0-p7 sürümünün 95,5 MB’lık pakete yükseltebilirsiniz. Daha geniş uygulama ve geliştirme yapacaklar için J2EE’yi İnternet’ten indirip kurmalarını öneririm.
Kurulum sırasında en sık yaşanan sorun SDK’nın başka yerlere kurulmasıdır. Konsolda: “echo $PATH” komutunu verdiğinizde karşınıza çıkan adreste Java ile ilgili herhangi bir dizin ismi görünmüyorsa, demek ki sun-jdk’nın kurulduğu yer yanlış. Onu doğru yere taşımalısınız. Bunun için de bashrc ayarlarına girmeniz gerekir. Teknik bilgiler gerektirdiği için, bunun yerine SDK’nızı silip yeniden yüklemenizi ya da başka bir SDK indirmenizi öneririm.

J2EE’yi yüklemek

J2EE (Java 2 Enterprise Edition)’yi yüklemek için; http://java.sun.com/j2ee/1.4/download.html sitesinden J2EE 1.4 SDK’yı indirebilirsiniz. (Bu yazıyı okurken daha güncel sürümler çıkmış olabilir.) En üstteki seçenek için “download” düğmesine basın, çıkan ekranda platformu “linux” seçin ve indirin.

Eclipse kurulumu

Yükleme bittikten sonra, artık Java programlarını da derleyebilir hale geleceksiniz. Ancak metin belgesinde yazıp, programı derlemeyeceğimize göre, bize bir IDE (Integrated Development Environment - Geliştirme Ortamı) gerekmektedir. Java’da kod geliştirmek için birçok geliştirme ortamı mevcuttur.
Eclipse IBM firması kanalından çıkmış ve tamamen ücretsiz olan gördüğüm en iyi Java geliştirme ortamıdır. Açık kaynak dünyasından inanılmaz bir destek görmektedir. Hemen hemen her konuda eklenti bulabileceğiniz adresler mevcuttur. Eclipse’yi depodan kurmak için konsolu açın ve root olduktan sonra “pisi it eclipse-binary” deyin. paket yöneticisinden bularak da yükleyebilirsiniz. Pardus 2008.2’de 41.4 MB boyutundaki Eclipse sisteminize birkaç dakikada kurulacaktır. Daha iyi ve donanımlı bir eclipse isterseniz İnternet sitesinden kurmanızı öneririm. Zira 194 MB’a kadar paketleri mevcut.
Önce http://www.eclipse.org/downloads/ adresine girin. Burada yukardaki “Eclipse Packages” kısmından Eclipse’i indirebilirsiniz. Eğer bütün özellikler içinde olsun beni hiç uğraştırmasın derseniz “Eclipse IDE for Java EE Developers (162 MB)”i indirin. İşletim sistemimizi yine “Linux 32bit” seçiyoruz. Sonra verilen bağlantıya tıklayıp, sıkıştırılmış boyutta olan programı indirin. Aşağı yukarı 100 MB olan sıkıştırılmış dosyayı indirip açıktan sonra, hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.

Açılan dosyaya girin ve sadece “Eclipse” adındaki çalıştırılabilir dosyaya tıklarsanız çalışacaktır. Kurulum gibi bir sorunu yoktur. Başta da dediğim gibi sanal makine üzerinde çalışmaktadır. Siz kapatıp açtığınızda yazdığınız kodlarınızı ve dosyalarınızı hatırlayacaktır.

Eclipse kullanmak

İlk açtığınızda sizden bir workspace belirlemenizi ister. “Workspace” olarak istediğiniz bir dizini gösterebilirsiniz. Alttaki kutucuğa tik atarsanız size her açtığınızda workspace’yi sormayacaktır. Belirlediğiniz dosyaya oluşturduğunuz projeler ve sınıflar kaydedilecektir. Bundan sonra karşınıza Eclipse’in karşılama ekranı çıkacaktır:


Her şeyden önce Eclipse’te bazı ayarlar yapmamız gerekiyor. Üst menülerde bulunan Window’a basın. Açılan menüden en altta bulunan Preferences’a basın. Burada Eclipse’e ait hemen hemen bütün yapılandırmaya dair bilgi bulunmaktadır. Bizim yapmamız gereken ilk şeyse, Java çalışma ortamını tanıtmaktır. Bunun için yandaki ağaç yapısından Java’ya tıklayın. Çıkan alt menüden Installed JREs kısmına gelin.
Ekranda gördüğünüz gibi bir sun-jdk yazılı ya da jre adında bir şey yoksa o zaman eklemeniz gerekecek. Add düğmesine basın. Karşınıza yeni bir ekran gelecektir. Bu ekranda JRE type’ını Standard VM seçiyoruz. Next dedikten sonra Name kısmına J2SE veya herhangi bir isim verebilirsiniz. JRE Home kısmındaysa Directory düğmesine basın. Diyelim ki J2SE’yi daha önce sistem dosyalarınızdan /opt/sun-jdk klasörü altına kurdunuz. Zaten depodan kurmuşsanız buraya kurulmuştur.

JRE’yi açıp Tamam’a bastığınızda, aşağıda jar paketleri oluşur. Başarılı bir ekran görüntüsü aşağıdaki gibi olacaktır:


Bundan sonra Finish’e basıp bir önceki menüye dönüyoruz. Burada, J2SE adını verdiğimiz çalışma ortamının yanındaki tiki işaretliyoruz. OK’e basıp gerekli yapılandırmayı tamamlıyoruz. Artık proje geliştirmeye başlayabiliriz. Şu an en başa, karşılama ekranına döndük. Yeni bir projeye başlayabilmek için üst menüden File > New Project yolunu takip ediyoruz.

Karşımıza gelen ekranda proje türünü java projesi seçiyoruz. Next diyerek diğer ekranda projemize bir isim veriyoruz. Finish dediğimiz anda projemiz oluşmuştur. “Open Associated Perspective” uyarısı verirse “yes” deyin. Eğer direkt olarak çalışma alanına yönlendirilmediyseniz, Karşılama ekranını kapatmanız gerekebilir. Yanda olan proje menüsünde, proje adınızın görünüyor olması gerekir.


Bunun üzerine yani seçtiğiniz proje adına farenin sağ tuşu ile tıklayarak, New > Class derseniz, yeni bir sınıf yaratabilirsiniz. “Name” kısmına sınıfınızın adını yazın ve Finish deyin.

Örnek bir uygulama için şöyle bir yol izleyelim. Oluşturacağımız sınıfa OrnekClass diyelim. Sonra oluşturduğumuz sınıfa aşağıdaki kodu yazalım:

public class OrnekClass {
    public static void main(String args[ ]) {
        System.out.println("Merhaba Dunya!");
    }
}

Kodu çalıştırmaya gelince...
Yukarıda play tuşuna benzer bir simge göreceksiniz. Ona tıklayın. Run As’e gelin ve Java Application’i seçin. Çalıştırılacak sınıfları soracaktır. Sınıfınızda tik varsa “ok” deyin. Çalışan programınızı konsole denen sekmede göreceksiniz


Böylece Pardus’ta Eclipse kurulumunu ve kullanımını görmüş olduk.